JACQUES BREL

www.muziekcentrum.be/JacquesBrel

Aanbevolen koop: "L'intégrale Jacques Brel" 10 CDs! Grand Jacques - La valse à mille temps - Les Flamandes - Le plat pays - Jef - J'arrive - Les Marquises - Brel en public : Olympia 61 - Brel en public : Olympia 64 - Ne me quitte pas - L'homme de la Mancha - Brel Knokke. Alles samen ongeveer 8 uur van de krachtigste en meest relevante Franse chansons ooit door een artiest bijeengezongen. >>> Bestel deze CD-box bij Proxis <<< >>> 6.740 Bfr - 167,15 Euro - 147,59$ (op 14 okt 2001) <<<

Legendarisch dichter, zanger, muzikant, songschrijver, acteur, regisseur.

Alhoewel vaak wordt aangenomen dat Brel een Fransman is, liggen zijn roots duidelijk in België. Of zoals Arno (die beslist iets van de erfenis van Brel heeft meegekregen) eens zei in Humo "Een ding mogen we vooral niet vergeten : Brel is de grootste singer-songwriter aller tijden. Een prachtig mens : hij was een eenzaat, trok zich nergens iets van aan, hij was een groots verteller, een uitstekende zanger en een goeie acteur. En die energie op het podium en wat hij daar allemaal vertelde ... dat is pure rock'n'roll. En die tiep kwam uit België, weet je. De beste liedjesschrijver van de hele wereld. Dat vergeten we wel eens."

Brel werd geboren in 1929, in een begoede familie in Schaarbeek, Brussel. Tussen zijn studies (Saint-Louis), zijn militaire dienst (in Limburg), een vroeg huwelijk, kinderen en werk in de kartonfabriek van zijn ouders vertrouwt hij zijn poëzie aan het papier toe. Hij voelt zich opgesloten.
In 1953 raapt hij zijn moed bijeen en neemt een gok : hij neemt een 78-toeren plaat op met twee songs (La foire and Il y a). De plaat wordt ontdekt in Parijs door Jacques Cannetti (broer van nobelprijswinnaar Elias Canetti). Na een sessie in de studio's van BRT-radio Limburg, neemt hij een nieuwe gok : hij vertrekt naar Parijs per trein. Hij treedt op in cabarets en music-halls, neemt wat muziek op ook, maar blijft toch tamelijk onopgemerkt (zijn ambitie was ook niet om zelf een artiest te worden, maar eerder om liedjesschrijver te worden van songs die anderen dan konden interpreteren), tot in 1957 toen de song "Quand on a que l'amour" ontdekt werd. Vanaf dan was zijn carrière in Frankrijk, en later ook in de rest van Europa en zelfs de wereld vertrokken.

De thema's in zijn werk zijn vriendschap (Jef), gaan van idolate liefde tot haat voor vrouwen (Les Biches), van geloof in God tot rabiaat anti-clericalisme (à mon dernier repas) en van een zekere zoetheid tot manifest anti-conformisme en afschuw van hypocrisie (Les Bourgeouis, Le Moribond).

Voor Brel waren de teksten bij de muziek ook belangrijker dan de muziek zelf : "Hij wilde een boodschap overbrengen. Als je niet op de teksten let, ontsnapt Brel je. Zijn helden en anti-helden komen uit het leven zelf. Hij gebruikt zijn eigen ervaringen, projecteert zijn dromen. Hij wordt behekst door het effect van tijd op het lichaam, de schande van de fysieke aftakeling : de vrouwen in zijn liedjes hebben meestal hangende borsten, voor de mannen en voor zichzelf vreest Brel het ouder worden meer dan de dood zelf".

De Franse intellectuelen over de zanger : "Son oeuvre, qui ne se distingue pas particulièrement par la recherche mélodique, brille surtout par une science du texte et du jeu de mots qui fonctionne essentiellement sur le principe des oppositions binaires (le noir et le blanc, les paires minimales approximatives) et sur une certaine prédilection pour le néologisme. Mais c'est sur scène que Brel frappe surtout, apportant à ses chansons une nouvelle dimension, gestuelle, grâce à un travail d'expression très minutieusement préparé". Een flauwe vertaling hiervan kan zijn : "Zijn oeuvre, dat niet echt uitblinkt door melodieuze vernieuwing, blinkt vooral uit vanwege een kennis van de teksten en woordspelingen die functioneren op het niveau van binaire tegenstelling (zwart en wit, minimaal approximatieve paren) en vanwege een zeker voorbestemdheid tot het neologisme. Maar vooral op het podium dat Brel toeslaat, daar voegt hij aan zijn songs een nieuwe dimensie toe, met gebaren, dankzij een minutieus voorbereid expressiewerk." Alhoewel nogal bombastisch : bien dit Gaston!

Of, zoals zijn dochter France Brel eens zei : "De Fransen relateren aan mijn vader op intellectueel niveau, ze analyseren hem. Maar de Belgen voelen hem aan. Brel is iemand die mosselen en friet at, en bier dronk. Hij behoort hen toe, hij is een van. Dat zit in een blik, een manier van zijn."

Brel heeft zijn Belgische roots nooit verloochend. Een aantal van zijn songs werden ook in zowel Nederlands als Frans opgenomen (Mijn vlakke land - Le plat pays. De Burgerij - Les bourgeois). Andere hebben teksflarden in het Nederlands (e.g. Marieke), of bezingen het land dat hij kende tijdens zijn jeugd (Bruxelles, Le Plat Pays, Jacky ...).

Brel was bij leven echter ook een gecontesteerd figuur : de song "Les F.." veroorzaakte in 1977 een serieuze rel : de vlaamsnationalisten voelden zich aangevallen. Maar, zegt France Brel "Hij maakte ook een lange neus naar de kerk, naar de bourgeoisie, naar alles en iedereen eigenlijk. Hij hield ervan te provoceren, te demystifiëren. Toch was hij in feite heel Vlaams : hij geloofde in discipline, hard werken, was altijd stipt. Onze familie heeft op veel manieren een heel Vlaams karakter, en Jacques was trots op zijn West-Vlaamse bloed".
"Als ik koning was", zei Brel zelf ooit "zou ik alle Vlamingen naar Wallonië sturen, en alle Walen naar Vlaanderen, voor zes maanden. Gelijk militaire dienst. Ze zouden in een familie moeten inwonen, dat zou alle etnische en taalproblemen heel erg snel oplossen. Want tandpijn voelt het zelfde voor allebei, iedereen houdt van zijn moeder, iedereen houdt van of verafschuwt spinazie. En dat zijn de dingen die echt tellen in het leven."

Waarmee kan Brel vergeleken worden ?? "Zo poetisch als Bob Dylan, zo introspectief als John Lennon, zo viriel als Bruce Springsteen. Zijn intense podiumpersoonlijkheid, en de dodelijke inleving die het weergaf, herinnerden aan Edith Piaf."

In 1968 zegt hij nochtans vaarwel aan het podium, na de musical "De man van La Mancha" en begint het grootste deel van zijn tijd aan de film te besteden. De reden : "hij voelde zich als een afgerichte aap die zijn trucendoos elke avond bij dezelfde liederen moest openklappen. In "Vieillir" maakt hij zichzelf belachelijk : "schuimbekkende oude mannen ... die hun laatste tand uitspuwen bij het zingen van Amsterdam".

In 1973 had hij ook van de cinema genoeg. Hij trok zich terug op de Markiezeneilanden. Na vier jaar in dat eenzaam paradijs (de eilanden waar Gauguin schilderde), kwam hij terug naar Parijs om een nieuwe plaat op te nemen. Om een idee te geven van de impact die Brel bij leven had, een anecdote uit "Big in Belgium" van Jan Delvaux : "In 1977 kondigt hij na tien jaar stilte opnieuw een album aan. Platenbaas Eddie Barclay, nooit verlegen om een stunt, zet alle middelen in. De plaat gaat in een kistje met cijferslot naar alle belangrijke Franse radiozenders. Op de officiële releasedatum geeft Barclay even voor 13 uur het geheime nummer prijs. Van "Brel" worder er de eerste dag 650.000 exemplaren verkocht. Het totaal gaat ver over de 2 miljoen." De plaat "Brel" bevat al de thema's van zijn oeuvre : vriendschap (Jojo), vrouwenhaat (Les remparts de Varsovie, Le Lion), aftakeling (Vieillir) en generositeit (Jaurès).

Aan het einde van zijn leven wordt Brel het slachtoffer van longkanker. In 1974 wordt hij in Brussel al een keer geöpereerd. Toch gaat hij door met zingen, een song per keer. De ziekte krijgt uiteindelijk de overhand in oktober 1978. Brel ligt begraven op het kerkhof van Atuone op het eiland Hiva-Oa bij Tahiti.

De nalatenschap van Brel : een paar 100 songs, zijn verschijningen op het witte doek, de Internationale Brel-stichting, enkele opnames van zijn optredens in de Olympia in Parijs of de Ancienne Belgique in Brussel die de rillingen langs je ruggegraat sturen.
Brel werd inmiddels ook ontelbare malen gecoverd door andere artiesten : daaronder veel schoon volk, zoals Scott Walker, Alex Harvey, Neil Diamond, Ray Charles, Frank Sinatra, Petula Clark, Shirley Bassey, David Bowie, Nina Simone, Mark Almond, Arno, Leonard Cohen ...
Als een van de weinige artiesten kon hij met zijn chansons ook buiten het Franse taalgebied doorbreken : In Amerika bijvoorbeeld werd Terry Jacks hitparade-aanvoerder met een cover van "Le Moribond" (seasons in the sun), en tot op de dag van vandaag toert er een libretto-loze musical over Brel door het land : "Jacques Brel is Alive and Well and Living in Paris".

Zoals jazz-performer Mike Zwerin zich herinnerde : "een vriend van mij ... belde me op en vroeg me of ik zin had om die avond met hem mee naar Carnegie Hall te gaan om "een of andere Fransman genaamd Brel" te horen zingen. Geen van beide had ooit van hem gehoord, of verstond een woord Frans, maar ... gratis tickets zijn gratis tickets. We waren verrast te zien dat de zaal stampvol zat. Maar we waren nog meer verbaast toen we Mr. Brel hoorden. Alhoewel jazzmusici bekend staan voor hun vijandigheid tegenover zangers in het algemeen - en hen beschouwen als een commerciële noodzakelijkheid die tijd afneemt van de meer getalenteerde instrumentalisten - bleven we verpletterd achter. Aan de grond genageld. Brel's taal was universeel, en de intensiteit van zijn performance oversteeg zulk een beperkte definitie van het begrip "zanger"."

Alhoewel hij ondertussen al 20 jaar stil is gebleven, is nog bijna niets van de impact van Brel verloren gegaan.

Koop CD's van deze artiest bij

Forum :
- Lees de berichten over Jacques Brel
- Voeg een bericht, vraag, cd- of concertverslag ... over Brel toe